ભારત-અમેરિકા વચ્ચે વેપાર સંબંધોમાં ક્રાંતિ: કયા મુખ્ય ઉત્પાદનો પરના ટેરિફ દૂર થશે અને તેની આર્થિક અસર શું થશે?

ભારત અને અમેરિકા વચ્ચે લાંબા સમયથી ચાલી રહેલી વેપાર મંત્રણાઓ ટૂંક સમયમાં એક મહત્વપૂર્ણ તબક્કામાં પ્રવેશી શકે છે. બંને દેશો વચ્ચે એક મર્યાદિત વેપાર સમજૂતી (ટ્રેડ ડીલ) પર હસ્તાક્ષર થવાની શક્યતા વધી રહી છે. આશા છે કે આજે બંને દેશના અધિકારીઓ વચ્ચે યોજાનારી બેઠકમાં આ ડીલના છઠ્ઠા રાઉન્ડની વાતચીત ક્યારે યોજાશે તે નક્કી થઈ જશે. આ ડીલ બંને દેશો વચ્ચેના વેપાર સંબંધોમાં નવા પ્રાણ ફૂંકશે અને ભૂતકાળના ટેરિફ સંઘર્ષોને પાછળ છોડી દેશે.

આ વેપાર વાટાઘાટોનો ઇતિહાસ ભૂતપૂર્વ અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પના કાર્યકાળથી શરૂ થયો હતો, જ્યારે તેમણે ભારતીય સ્ટીલ અને એલ્યુમિનિયમ પર અનુક્રમે 25% અને 10% ટેરિફ લાદ્યા હતા. આના જવાબમાં, ભારતે પણ બદલાની ભાવનાથી અમેરિકાથી આવતી બદામ, સફરજન અને અન્ય કેટલીક કૃષિ પેદાશો પર ટેરિફ લગાવ્યા હતા. આના કારણે બંને દેશો વચ્ચેના વેપાર સંબંધો તણાવપૂર્ણ બન્યા હતા. જોકે, વર્તમાન અમેરિકી પ્રશાસન અને ભારતીય સરકાર વચ્ચેના મજબૂત સંબંધોએ આ મુદ્દાઓને ઉકેલવા માટે એક નવી અને રચનાત્મક દિશા આપી છે.

હાલની વાટાઘાટોનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય બંને દેશો વચ્ચેના વેપાર અવરોધોને દૂર કરવાનો છે. ખાસ કરીને, અમેરિકા ભારતમાંથી આયાત થતા સ્ટીલ અને એલ્યુમિનિયમ પરના ટેરિફને દૂર કરવા માટે તૈયાર છે. આના બદલામાં, ભારતે પણ બદામ, સફરજન, અને અમુક મેડિકલ ડિવાઇસ જેવા અમેરિકન ઉત્પાદનો પરના પોતાના ટેરિફ હટાવવાની તૈયારી દર્શાવી છે. જો આ સમજૂતી થઈ જાય, તો તે માત્ર વેપારને જ સરળ બનાવશે નહીં, પરંતુ બંને દેશો વચ્ચે વિશ્વાસનું વાતાવરણ પણ મજબૂત કરશે.

આ ડીલનું મહત્વ માત્ર આર્થિક જ નથી, પણ વ્યૂહાત્મક પણ છે. ભારત અને અમેરિકા બંને વૈશ્વિક સ્તરે ચીનના વધતા પ્રભાવને સંતુલિત કરવા માટે એકબીજાના નજીક આવી રહ્યા છે. એક સફળ વેપાર ડીલ આ વ્યૂહાત્મક ભાગીદારીને વધુ ઊંડી બનાવશે અને વૈશ્વિક સપ્લાય ચેઇનમાં વધુ સહયોગ માટે માર્ગ ખોલશે. જોકે આ સમજૂતી એક વ્યાપક વેપાર કરાર નથી, પરંતુ તે ભવિષ્યમાં આવા મોટા કરાર માટે એક પાયાનું કામ કરી શકે છે. આજે નક્કી થનારી છઠ્ઠા રાઉન્ડની વાટાઘાટોની તારીખ આ દિશામાં એક મોટું પગલું સાબિત થશે.