પ્રતિકૂળ પાડોશીઓને કારણે આર્મીના મૂડી બજેટમાં વધારો: સંસદની પેનલ

સંસદીય પેનલે તેના અહેવાલમાં સૂચન કર્યું છે કે ભારતીય સેનાના મૂડી બજેટમાં વધારો કરવો જોઈએ જેથી બે "પ્રતિકૂળ" પડોશીઓ તરફથી પડકારોને દૂર કરવા માટે તેની પ્રતિરોધક ક્ષમતામાં વધારો કરવામાં આવે. રિપોર્ટમાં દેખીતી રીતે ચીન અને પાકિસ્તાનને ભારતના બે પાડોશી તરીકે દર્શાવવામાં આવ્યા છે.

દરમિયાન, સમિતિએ ભારતીય સૈન્ય પ્લેટફોર્મના સ્વદેશીકરણ માટે કેન્દ્ર અને સંરક્ષણ મંત્રાલય દ્વારા કરવામાં આવેલા પ્રયત્નોની પણ પ્રશંસા કરી હતી અને આશા વ્યક્ત કરી હતી કે આવનારા સમયમાં દેશ ભારતીય વિક્રેતાઓને 100 ટકા કોન્ટ્રાક્ટ મૂલ્યનો લક્ષ્યાંક હાંસલ કરશે.

ભારતીય સંરક્ષણ દળો સામેના પડકારો પર ભાર મૂકતા, સંસદીય સમિતિએ પાકિસ્તાન સ્થિત તત્વો દ્વારા જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં સરહદ પારના આતંકવાદના કાવતરાનો ઉલ્લેખ કરીને પ્રોક્સી યુદ્ધોનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો છે. સૈન્યના આધુનિકીકરણ માટે ભંડોળની ફાળવણીને ધ્યાનમાં રાખીને, સમિતિ માને છે કે તે હંમેશા અને જ્યારે જરૂર હોય ત્યારે વધતી હોવી જોઈએ.

અહેવાલમાં ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે કે, "સમિતિ એ પણ ઈચ્છે છે કે આધુનિકીકરણ/મૂડી બજેટ હેઠળ પ્રતિબદ્ધ જવાબદારીઓ અને નવી યોજનાઓ માટે અલગ ફાળવણી હોવી જોઈએ," સમાચાર એજન્સી પીટીઆઈએ અહેવાલ આપ્યો છે. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર ભારતીય સંરક્ષણ બજેટના વિશ્લેષણનો અહેવાલ મંગળવારે લોકસભામાં રજૂ કરવામાં આવ્યો હતો.

ચીન અને પાકિસ્તાનના પરોક્ષ સંદર્ભમાં, અહેવાલમાં એમ પણ વાંચવામાં આવ્યું છે કે, "અમારો ખર્ચ આપણા પડોશીઓના સંરક્ષણ ખર્ચમાં વધારાના પ્રમાણમાં હોવો જોઈએ. તેથી, સમિતિએ ભલામણ કરી છે કે સેનાના મૂડી બજેટને અવરોધક બનાવવા માટે વધારવું જોઈએ. ઓછામાં ઓછા બે પ્રતિકૂળ પાડોશીઓને દૂર રાખવાની ક્ષમતા."

સંરક્ષણ બજેટમાં ભારત ક્યાં ઊભું છે?

કેન્દ્રીય નાણા પ્રધાન નિર્મલા સીતારમણ દ્વારા 1 ફેબ્રુઆરીએ સંસદમાં રજૂ કરાયેલા 2023-24ના બજેટમાં કેન્દ્ર સરકારે સંરક્ષણ ક્ષેત્ર માટે 5.94 લાખ કરોડ રૂપિયા ફાળવ્યા હતા. ભારતીય સંરક્ષણ ક્ષેત્ર માટે 2023-24નું આ બજેટ 2022-23ના બજેટ કરતાં 13 ટકાનો ઉછાળો દર્શાવે છે.

સંરક્ષણ બજેટમાં પણ સશસ્ત્ર દળોના ઓપરેશનલ ફાળવણીમાં અભૂતપૂર્વ ઉછાળો જોવા મળ્યો હતો. સંરક્ષણ પેન્શન માટે 1.38 લાખ કરોડ રૂપિયા ફાળવવામાં આવ્યા હતા. જ્યારે, આધુનિકીકરણ અને ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ડેવલપમેન્ટને લગતો મૂડી ખર્ચ વધીને રૂ. 1.62 લાખ કરોડ થયો છે, જે 2019-20 થી 57% નો વધારો છે.

જ્યારે દેશભરમાં અને તેની સરહદો પર કાર્યરત સંરક્ષણ સંસ્થાઓની વાત આવે છે, ત્યારે BROનું મૂડી બજેટ 43 ટકા વધારીને રૂ. 5,000 કરોડ રૂ. 23,264 કરોડ કરવામાં આવ્યું હતું અને DRDOને ફાળવણીમાં 9 ટકાનો વધારો થયો હતો. સંરક્ષણ ક્ષેત્ર માટે કુલ ફાળવણીમાંથી, iDEX (ઇનોવેશન્સ ફોર ડિફેન્સ એક્સેલન્સ) ને રૂ. 116 કરોડ મળ્યા, જે 2022-23 ની સરખામણીમાં 93 ટકા વધુ છે. iDEX સંરક્ષણ અને એરોસ્પેસમાં નવીનતા અને ટેકનોલોજી વિકાસને પ્રોત્સાહન આપવા માટે એક ઇકોસિસ્ટમને પ્રોત્સાહન આપે છે.