પંચમની જગ્યા, હવે કોણ સંભાળશે?

પંચમ: બૉલીવુડ સંગીતનો અનોખો જાદૂગર

રાહુલ દેવ બર્મન (R.D. Burman), જેને લોકો 'પંચમ' તરીકે ઓળખતા, બૉલીવુડ સંગીતમાં એક નવા યુગની શરૂઆત કરી. ૪ જાન્યુઆરી ૧૯૯૪ ના દિવસે જ્યારે पंचમએ આ દુનિયાને અલવિદા કરી, ત્યારે માત્ર એક સંગીતકાર જ નહીં, પણ એક યુગ સમાપ્ત થયો. પંચમનું સંગીત માત્ર સાંભળવાનું ન હતું, પણ જીવવાનું હતું.

પંચમની સફર અને અનોખું સંગીત

R.D. Burman નું સંગીત આજે પણ આપણા દિલ અને યાદોમાં જીવંત છે. 'આરાધના' (૧૯૬૯) માટે સંગીતકલા પ્રદાન કરી ત્યારે તે એમના પિતા સચિન દેવ બર્મન નીLegacy ને આગળ લઈ જતો. 'રૂપ તેરા મસ્તાના' અને 'મેરે સપનોં કી રાની' જેવી અમર રચનાઓ અમને આપીને, પંચમે પહેલેથી જ પોતાનું નામ સ્થાપિત કર્યું.

પંચમ એક પ્રયોગશીલ સંગીતકાર હતો. એમણે સંગીતમાં વેસ્ટર્ન અને ભારતીય સ્વરોનો સંગમ કરાવ્યો. 'પિયારો નહીં'માં બોટલ ફૂંકીને મ્યુઝિકલ નોટ્સ બનાવવી હોય કે 'મેહબૂબા મેહબૂબા'માં પાશ્ચાત્ય સંગીતના અંશોનો ઉપયોગ, એમના દરેક ગીતમાં નવીનતા અને તાજગી જોવા મળતી.

પંચમનું અવસાન અને ખાલી જગ્યા

૧૯૯૪માં પંચમના જવાથી જે જગ્યા પડી, તેને આજે પણ કોઈ ભરાવી શક્યું નથી. આજના સંગીતકારો પણ પંચમના ગીતો રિક્રિએટ કરીને એમને શ્રદ્ધાંજલિ આપે છે. R.D. Burman નું સંગીત એ શબ્દો અને સ્વરોનું એક અમર સંયોજન છે, જે કાયમ લોકપ્રિય રહેશે.