પૂર્વ લદ્દાખના વિશ્વાસઘાત પ્રદેશમાં હવે ભારતીય સૈન્ય દ્વારા પરિવહન અને પેટ્રોલિંગ માટે ડબલ હમ્પ્ડ ઊંટ નો ઉપયોગ કરવામાં આવશે.

પૂર્વ લદ્દાખના વિશ્વાસઘાત પ્રદેશમાં હવે ભારતીય સૈન્ય દ્વારા પરિવહન અને પેટ્રોલિંગ માટે ડબલ હમ્પ્ડ ઊંટ નો ઉપયોગ કરવામાં આવશે. મૂળ આ યોજના ત્રણ વર્ષ પહેલાની વાસ્તવિક-નિયંત્રણ લાઇન (એલએસી) ની બાજુમાં ભારત-ચાઇનાના અડચણ વચ્ચે અમલમાં આવશે.

દૌલાત બેગ ઓલ્ડ્ડી અથવા ડીબીઓ અને ડેપસાંગ જેવા ક્ષેત્રો જ્યાં આ ઊંટોને 17,000 ફૂટથી વધુ પર ગોઠવવામાં આવશે તે સ્થળોમાં બંને દેશોની સેના મોટી સંખ્યામાં એકત્રિત થઈ છે.

પ્રાણીને બેકટ્રિયન ઊંટ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે અને તે લદ્દાખની નુબ્રા ખીણમાં 12,000 ફૂટથી વધુની ઊંચાઈ એ જોવા મળે છે. તે ભૂપ્રદેશ માટે સ્વાભાવિક છે.

સંરક્ષણ સંશોધન અને વિકાસ સંગઠન (ડીઆરડીઓ) દ્વારા આ ઊંટ નું લેહમાં ઉચ્ચ સંશોધન સંરક્ષણ સંસ્થામાં ઉછેર કરવામાં આવે છે.

લેહમાં સંસ્થા દ્વારા હાથ ધરવામાં આવતા સંવર્ધન કાર્યક્રમના ભાગરૂપે, ચિન્કુ અને ટીંકુમાં જન્મેલા એક સ્ત્રી ઊંટ , યુવાન રંગોલી છે.

પરીક્ષણો હાથ ધર્યા પછી અને રાજસ્થાનથી લાવવામાં આવેલા એકલ હમ્પ્ડ ઊંટ સાથે તુલનાત્મક અભ્યાસ કર્યા પછી, જાણવા મળ્યું કે ડબલ-હમ્પ્ડ ઊંટ  હાથમાં રહેલા કાર્ય માટે વધુ યોગ્ય છે.

સેનાને જરૂરી નંબર મળે તે સુનિશ્ચિત કરવા લેહમાં  

ઊંટોની સંવર્ધન કરવામાં આવશે. 

એક સૂત્રએ જણાવ્યું હતું કે હાલનો અંદાજ લશ્કર માટે આવા 50૦ જેટલા ઊંટ  શરૂ કરવામાં આવશે.

"આ સ્થિતિ માટે ડબલ-હમ્પ્ડ ઊંટ શ્રેષ્ઠ રીતે અનુકૂળ છે. તેઓ 17,000  ફૂટથી વધુ 170 કિલો વજનનો ભાર લઈ શકે છે જે હાલના સમયમાં કરવામાં આવતા ટટ્ટુ કરતા વધારે છે. તેઓ ઓછામાં ઓછા 72કલાક સુધી પાણી વિના જીવી શકે છે. 

"ભારતીય સેનાના પશુચિકિત્સા અધિકારી કર્નલ મનોજ બત્રાએ કહ્યું.

"આનો ઉપયોગ પરિવહન અને પેટ્રોલિંગ માટે કરવામાં આવશે અને આવતા પાંચ-છ મહિનામાં તેને આર્મીને સોંપવામાં આવશે," તેમણે ઉમેર્યું.

લેહમાં ડીઆરડીઓ દ્વારા ઊંટ ડબલ-હમ્પ્ડ ઉછેરવામાં આવે છે.અધિકારીઓએ જણાવ્યું કે, આ પ્રાણીઓ માટેની કાર્યવાહી દૌલાત બેગ ઓલ્ડ્ડી પર કરવામાં આવી હતી.

ડબલ-હમ્પ્ડ ઊંટ નો ઉપયોગ તિબેટ અને લદાખ વચ્ચેના પરંપરાગત રેશમ માર્ગ પરના પરિવહન માટેના વેપારના સામગ્રીના ભાગ રૂપે થતો હતો.

ઝાંસ્કર પોની નામની એક જાતિનો ઉપયોગ હજી સુધી કરવામાં આવતો હતો, પરંતુ એવું અનુભવાતું હતું કે તે રેતાળ ભૂપ્રદેશો માટે જેટલા ઝડપથી ચાલતા નથી. 

પોની, જોકે, પર્વતો પર ચ .વા માટે સારી છે અને 40-50 કિલોગ્રામ સુધી લંબાઈ ડબલ હમ્પ્ડ ઊંટ કરતા ઓછી વહન કરી શકે છે.

લદ્દાખમાં સંખ્યા ફક્ત 350-400 સુધી મર્યાદિત હોવાથી, ભાગ્યે જ જોવા મળે છે.

સંવર્ધન સુનિશ્ચિત કરશે કે સંખ્યા આવશ્યકતા મુજબ વધતી રહેશે અને વૃદ્ધોને નવજાત શિશુઓ સાથે બદલી શકાય છે.લશ્કર દૂરસ્થ વિસ્તારોમાં તેની લોજિસ્ટિક્સ અને પેટ્રોલિંગની ક્ષમતા વધારવા તરફ ધ્યાન આપી રહ્યું છે જ્યાં તણાવ સર્જાયો છે જેમાં ડીબીઓ અને ડેપસાંગ મેદાનોનો સમાવેશ થાય છે.

આ પ્રોજેક્ટ સિક્કીમમાં ભારત-તિબેટ-ભૂટાન ત્રિ-જંકશન પર ભારત અને ચીની સૈન્ય વચ્ચે 2016 ના ડોકલામ ફેસઓફ પછી ટૂંક સમયમાં રજૂ કરવામાં આવ્યો હતો.