સાબરમતી જેલ: કેદીઓ, અન્યાયી વ્યવહારનો અનુકૂળ બલિનો બકરો; રાજ્યના ગૃહ મંત્રાલય હેઠળની બાબત

1885માં સ્થપાયેલી સાબરમતી જેલને ગુજરાતની સૌથી સુરક્ષિત અને સૌથી મોટી જેલ ગણવામાં આવે છે. પરંતુ, છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં તે ભ્રષ્ટાચારનું કેન્દ્ર બની ગયું છે.

જેલની અંદર તમામ પાયાની સુવિધાઓ મેળવવા માટે, કેદીને અમુક પ્રકારની 'સુવિધા ફી' ચૂકવવાનું કહેવામાં આવે છે, ત્યારબાદ, તેને યોગ્ય સુવિધાઓ મળે છે. ફીની રકમ INR 2 લાખથી INR 15 લાખ સુધીની છે. તે કેદીની ક્ષમતા પર નિર્ભર કરે છે કે તે કેટલી ઓફર કરી શકે છે.

ગંભીર આરોપો હેઠળ જેલમાં તેની અંડરટ્રાયલ સેવા આપતા, કેદી અઝહર કિટલીએ ખંડણીની માંગણીના મુદ્દે જુહાપુરા (અમદાવાદના ઉત્તર-પશ્ચિમ ઝોનમાં પડોશી વિસ્તાર) ના સ્થાનિક વેપારીની મદદથી અમદાવાદના વેજલપુર પોલીસ સ્ટેશનમાં ફરિયાદ નોંધાવી હતી. પોલીસ સ્ટેશનની અંદર પૂછવામાં આવ્યું હતું.

જેલની અંદર અન્યાયી વેપાર વ્યવહારની ઘટનાઓ સંબંધિત અહેવાલો હતા. રસદાર કેદીઓ વધુ સારી બેરેક, ફોન અને અન્ય સુવિધાઓ મેળવવા માટે ભારે નાણાં (INR 2 લાખથી 15 લાખ) ચૂકવે છે જે જેલમાં ભેદભાવ તરફ દોરી જાય છે.

આ મુદ્દાની જાણ થયા બાદ મામલો ગૃહ મંત્રાલય (રાજ્ય) વિભાગ સુધી પહોંચ્યો હતો. કેસની તપાસ માટે તપાસ ગોઠવવામાં આવી છે.

છેલ્લા કેટલાક વર્ષોથી, સાબરમતી જેલ કેદીઓ દ્વારા ભારે ખંડણી માંગવા કે ભાગી છૂટવા માટે સુરંગ ખોદવાના પ્રયાસો વગેરે મુદ્દાઓને લઈને ચર્ચામાં છે.

સૂત્રોએ જણાવ્યું- "ખ્રિસ્તી, જે ઘણા વર્ષોથી કેદી છે, જેલની અંદર એક જૂથ પર વર્ચસ્વ ધરાવે છે અને કેટલીક અન્યાયી પ્રવૃત્તિઓનું સંચાલન કરે છે અને અન્ય કેદીઓની મદદથી ગેરકાયદેસર પ્રથાઓ કરે છે."

જે પ્રકારની સુવિધાઓ આપવામાં આવે છે તેના આધારે કિંમતો નક્કી કરવામાં આવે છે. INR 2 લાખથી 15 લાખની રેન્જમાં ભારે રકમ ખર્ચ્યા પછી, ઘર જેવી સુવિધાઓ ઓફર કરવામાં આવે છે. સીસીટીવી ફૂટેજની મદદથી વાસ્તવિકતા સ્થાપિત કરી શકાય છે.

હત્યાના આરોપસર જેલમાં બંધ અન્ય એક કેદી યશપાલ જેલમાંથી જ પોતાનું નેટવર્ક ચલાવે છે. તેની કામગીરીની સાતત્ય જાળવવા માટે, તે વારંવાર તેની ફોનની જરૂરિયાતોને પહોંચી વળવા માટે મોટી રકમ ચૂકવે છે.

પ્રદિપ ડોનની હત્યાના મુખ્ય શકમંદ જીગ્નેશ સોનીએ પોલીસ અધિકારીને વાહન ઓફર કર્યું હોવાના પણ અહેવાલ હતા.

જાડેજા અટક ધરાવતો સૌરાષ્ટ્રનો એક કેદી કથિત રીતે જેલના લેન્ડલાઈન નંબર પરથી તેની ગેંગ ચલાવે છે. જ્યારે અન્ય એક કેદી સોલંકી તેની ડોક્ટર ગર્લફ્રેન્ડને મળવા માટે કથિત રીતે જેલના બગીચાનો ઉપયોગ કરે છે.

અહેવાલો બહાર આવ્યા છે કે જેલમાં આવ્યા પછી હાઈ-પ્રોફાઈલ કેદીઓને અનેક રીતે હેરાન કરવામાં આવે છે. તેમાંથી કેટલાકને દુર્ગંધયુક્ત બાથરૂમની બહાર સૂવા માટે મજબૂર કરવામાં આવે છે અને કેટલાકને અન્ય જેલના સાથીઓ દ્વારા હેરાન કરવામાં આવે છે. લાંબા સમય સુધી હેરાન કર્યા પછી, તેઓને પૂછેલા 'પેકેજ' લેવાની ફરજ પાડવામાં આવે છે.

ગૃહ મંત્રાલયે આ મામલે ગંભીરતાથી તપાસ કરવાની માંગ કરી છે.